SCENARIUSZ 20

Mirosław Dąbrowski


CO TU PASUJE
– CZYLI O DOSTRZEGANIU ZWIĄZKÓW, PODOBIEŃSTW I RÓŻNIC,
CZ. I


Cele ogólne w szkole podstawowej:

  • zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
  • myślenie matematyczne — umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
  • umiejętność pracy zespołowej.

Cele ogólne na I etapie kształcenia:

  • rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka;
  • kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości w poznawaniu otaczającego świata i w dążeniu do prawdy;
  • wyposażenie dziecka w umiejętność czytania i pisania, w wiadomości i sprawności matematyczne potrzebne w sytuacjach życiowych i szkolnych oraz przy rozwiązywaniu problemów.

Wymagania szczegółowe:
Uczeń:

  • dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania;
  • podaje z pamięci iloczyny w zakresie tabliczki mnożenia; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia.

 

Pomoce:

Przebieg sytuacji dydaktycznej:

  1. Formułujemy i układamy na tablicy zagadki typu:

    ✓ Co tu nie pasuje! Jedna rzecz — która i dlaczego?

    Stopniowo przechodzimy od rzeczy bardzo konkretnych do bardziej abstrakcyjnych,
    • komplikując typ obiektów,
    • komplikując relację łączącą wykorzystywane obiekty,
    np.:





    Te zagadki charakteryzują się tym, że nie mają jednej, jedynej poprawnej odpowiedzi, np. dla pierwszej zagadki uczniowie mogą stwierdzić, że:
    ✓ Nie pasuje pomidor, bo nie jest owocem,
    ✓ Nie pasuje porzeczka, bo na tym obrazku jest wiele owoców, a nie jeden,
    ✓ Nie pasuje banan, bo nie rośnie w Polsce,
    Pamiętajmy o tym, że odpowiedzi mogą być różne! Zagadki tego typu uczą m.in. argumentowania. Ważna w nich jest przede wszystkim procedura wyjaśniania przez dziecko, dlaczego uważa, że to ta wskazana przez nie rzecz nie pasuje. Sensowne wyjaśnienie buduje poprawną odpowiedź.

    Uwaga: Do pokazania kolejnych zagadek możemy wykorzystać załączoną prezentację, ale warto zacząć, zwłaszcza z młodszymi dziećmi, od czegoś bardziej „namacalnego” niż wyświetlany obraz. Jeśli chcemy sytuację jeszcze bardziej „ukonkretnić”, możemy rozpocząć od pokazania uczniom kilku przedmiotów, z którymi obcują na co dzień oraz postawienia pytania, który z nich nie pasuje do pozostałych i dlaczego.


  2. Dzieci, wykorzystując posiadane obrazki albo stemple, układają własne zagadki i wzajemnie je sobie rozwiązują.
    Uczniowie po zaprojektowaniu zagadki z pomocą obrazków, mogą ją przygotować do prezentacji np. używając samoprzylepnych nalepek i stempli (ewentualnie paska papieru i stempli). Gwarantuje to zachowanie zagadek i możliwość wielokrotnego wracania do nich. Warto pomyśleć o zorganizowaniu wystawy zagadek dla uczniów innych klas.

  3. Pora na zagadki dotyczące nieco bardziej abstrakcyjnej tematyki.


    I jeszcze bardziej abstrakcyjne:





  4. Uczniowie samodzielnie tworzą zagadki, rozwiązują je i dyskutują o nich.
    Przy układaniu przez uczniów zagadek z wykorzystaniem liczb, czy innych znaków użyteczny może być szablon (por. dalej).