SCENARIUSZ 8

Małgorzata Żytko

MATEMATYCZNE OPOWIADANIA
– CZYLI O TWORZENIU I ROZWIĄZYWANIU ZADAŃ TEKSTOWYCH,
CZ. I

Cele ogólne w szkole podstawowej:

• myślenie matematyczne — umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
• umiejętność pracy zespołowej;
• umiejętność uczenia się jako sposób zaspokajania naturalnej ciekawości świata,odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji.

Cela ogólne na I etapie kształcenia:

• rozwijanie predyspozycji poznawczych dziecka;
• wyposażenie dziecka w umiejętność czytania i pisania, w wiadomości i sprawności matematyczne potrzebne w sytuacjach życiowych i szkolnych oraz przy rozwiązywaniu problemów.

Wymagania szczegółowe:

Uczeń:

• rozwiązuje zadania tekstowe wymagające wykonania jednego działania (w tym zadania na porównywanie różnicowe);
• dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania;
• radzi sobie w sytuacjach życiowych, których pomyślne zakończenie wymaga dodawania lub odejmowania;
• zapisuje rozwiązanie zadania z treścią przedstawionego słownie w konkretnej sytuacji, stosując zapis cyfrowy i znaki działań;
• podaje z pamięci iloczyny w zakresie tabliczki mnożenia; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia;
• rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę);
• mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz odległości; posługuje się jednostkami: milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar (bez zamiany jednostek i wyrażeń dwumianowanych w obliczeniach formalnych); używa pojęcia kilometr w sytuacjach życiowych, np. jechaliśmy autobusem 27 kilometrów (bez zamiany na metry);
• zna będące w obiegu monety i banknot o wartości 10 zł; zna wartość nabywczą monet i radzi sobie w sytuacji kupna i sprzedaży;
• wykonuje łatwe obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość) i radzi sobie w sytuacjach codziennych wymagających takich umiejętności.

Pomoce:

• naklejki do tworzenia nowych piktogramów,
• duży karton lub papier pakowy, kredki,
  
• karty pracy.

Przebieg sytuacji dydaktycznej:

1. Prezentujemy dzieciom opowiadanie o treści matematycznej, np.:
   
   CHUCK I SUPERBUTY (na podstawie opowiadania Mai, lat 7)
   
   Był sobie pewien Chuck i miał superbuty. Dostał je na gwiazdkę od swojej babci. Odkrył, że te buty były z serii „Latający Gong”. Te buty miały super silnik i Chuck powiedział swojej babci, że właśnie takie buty chciał dostać i z pewnością koledzy ze szkoły będą mu zazdrościć.
   
   Położył się wieczorem do łóżka i szybko zasnął. Przyśniło mu się coś interesującego. Śnił, że jest w swoich superbutach i pokonuje swobodnie duże odległości. Postanowił szybko znaleźć się na placu zabaw. Wykonał 8 kroków o długości 12 metrów każdy i już siedział na huśtawce.
   Przyszli koledzy i stanęli jak wryci:
   – Co się tak gapicie? — powiedział Chuck.
   – Ty, ty, ty masz buty Super Gong!
   – A co, zazdrościcie mi?
   – Nieeeeeeee!
   – To coś Wam pokażę. Widzicie tę fontannę, tam daleko w parku?
   – Tak.
   – A wiecie, ile kroków muszę zrobić, aby tam dotrzeć? Ona jest oddalona od placu zabaw o 54 metry, a mój jeden krok to 12 metrów.
   
   Moje buty można regulować i różnie ustawiać długości kroków. Teraz sobie przestawię na kroki o długości 9 metrów.
   
   Mam dla Was zagadkę: Przy drodze posadzono drzewa w odległości co 9 metrów każde. Poszedłem na spacer wzdłuż tej drogi i liczyłem swoje kroki, było ich 21. Ile drzew minąłem podczas mojego spaceru…?
   
   Dzieci rozwiązują zagadki (odpowiedź na ostatnie pytanie) — różne strategie działania.
   Zapisują je na kartkach papieru.
   Prosimy dzieci o wymyślenie dodatkowych pytań dotyczących tej opowieści.
   
   
2. Dzieci zapisują swoje propozycje pytań na paskach papieru. Następnie przyczepiają je do tablicy. Wybierają kilka najciekawszych ich zdaniem pytań i poszukują odpowiedzi, rozwiązując zadanie.
   
   
3. Prezentujemy dzieciom pary piktogramów (naklejki) i dzieci zastanawiają się nad tym, co je
   może łączyć. Podają swoje propozycje wraz z wyjaśnieniem.
   
   
   
   
4. Dzieci pracują w parach i tworzą zagadki o treści matematycznej inspirowane parami piktogramów. Zapisują je, wymieniają się po sąsiedzku zagadkami i próbują je rozwiązać. Weryfikują poprawność treści zagadek, proponują dodatkowe pytania.
   
   Przykład:
   a) Jurek — uczeń szkoły podstawowej poszedł z rodzicami na koncert do Filharmonii. Bilety kosztowały — 30 zł dla dorosłych, 10 zł dla dzieci do lat 10. Mama płaciła banknotem 100 złotowym i dostała 30 zł reszty. Wszyscy usiedli w 4. rzędzie na miejscach: 11, 12, 13. Do której klasy chodzi Jurek? Na których miejscach mogli usiąść rodzice, a na których Jurek? Wskaż jak najwięcej możliwości.
   
   b) Julka przeczytała w ciągu pół godziny 12 stron książki o piratach. Zrobiła przerwę i będzie dalej czytać. Ile czasu zajmie jej przeczytanie połowy książki (bez przerwy), skoro cała książka liczy 120 stron?
   
   
5. Dzieci wybierają najciekawsze zagadki matematyczne, tworzą książeczki z zagadkami i ciekawymi
   zadaniami — klasowy zbiór zadań. Oznaczają grupy zadań wybranymi piktogramami, według wspólnie uzgodnionego kryterium, np. zadania o podobnej tematyce lub wymagające wykonania podobnych działań. Dzieci uzupełniają ten zbiór sukcesywnie nowymi, ciekawymi
    tworzonymi według własnych pomysłów.