SCENARIUSZ 16


Mirosław Dąbrowski


GDZIE CO JEST
– CZYLI O CZYTANIU ZE ZROZUMIENIEM,
CZ. II


Cele ogólne na III etapie kształcenia:

  • zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
  • kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie;
  • myślenie matematyczne — umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;
  • myślenie naukowe — umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
  • umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;
  • umiejętność pracy zespołowej.

Cele ogólne — matematyka:

  • Wykorzystanie i tworzenie informacji.
    Uczeń interpretuje i tworzy teksty o charakterze matematycznym, używa języka matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników.
  • Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji.
    Uczeń używa prostych, dobrze znanych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi.
  • Modelowanie matematyczne.
    Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji, buduje model matematyczny danej sytuacji.
  • Użycie i tworzenie strategii.
    Uczeń stosuje strategię jasno wynikającą z treści zadania, tworzy strategię rozwiązania problemu.
  • Rozumowanie i argumentacja.
    Uczeń prowadzi proste rozumowania, podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania.


Wymagania szczegółowe (II etap kształcenia):

  • Zadania tekstowe. Uczeń:
    • ƒƒczyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe;
    • wykonuje wstępne czynności ułatwiające rozwiązanie zadania, w tym rysunek pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania;
    • dostrzega zależności między podanymi informacjami;
    • ƒƒdzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne, poprawne, wygodne dla niego strategie rozwiązania;
    • weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.

Pomoce:


Przebieg sytuacji dydaktycznej:

  1. Przechodzimy do bardziej skomplikowanych opisów. Tym razem zagadki będą dotyczyły
    naczyń1, które są ustawione na małym regale z dwiema półkami:



    Oto kilka przykładowych:




    Kubek stoi na lewo od talerzyka. Pod kubkiem stoi filiżanka, a pod talerzykiem szklanka.
    Dzbanek stoi pomiędzy filiżanką i szklanką. Jak są ustawione te przedmioty?






    Kubek stoi pomiędzy dwiema filiżankami, a dzbanek, który stoi pod kubkiem na lewo od dwóch
    szklanek. Na lewo od dzbanka stoi talerzyk. Czy już można ustalić, jak są ustawione wymienione
    przedmioty?


     

    Na górnej półce stoją dwie szklanki i dzbanek, a na dolnej dwie filiżanki i talerzyk. Jednakowe
    przedmioty stoją obok siebie. Pod jedną szklanką stoi talerzyk, a pod drugą filiżanka. Dzbanek
    stoi nad filiżanką. Jak są ustawione te przedmioty? Czy jest tylko jedno możliwe ustawienie tych
    przedmiotów?

  2. Zachęcamy uczniów do samodzielnego ułożenia jak najtrudniejszej, ale dającej się rozwiązać
    zagadki. Jak najprościej można to zrobić?

  3. Pora na zagadki o liczbach, np. takie:

    Na kartce napisane są obok siebie cztery liczby: 3, 15, 6 i 18. Liczba 6 jest napisana pomiędzy najmniejszą i największa z tych liczb. Po 3 napisane jest 15. W jakiej kolejności zapisane są te liczby?



    Na kartce zapisano obok siebie pięć liczb: 8, 12, 14, 22, 25. Środkowa liczba jest sumą swoich sąsiadów. Pierwsza liczba jest większa od ostatniej. W jakiej kolejności zapisano te liczby?



    Na kartce zapisano obok siebie pięć liczb: 8, 9, 10, 11, 12. Pierwsza jest mniejsza od trzeciej, a trzecia jest mniejsza od ostatniej. Druga jest większa od czwartej, a czwarta większa od piątej. Czy już można ustalić, w jakiej kolejności je zapisano? Dlaczego?

    Komentarz:
    Także i te zagadki pozwalają nam na „uruchomienie”, w atrakcyjny i motywujący dla uczniów sposób, wszystkich obszarów ich wiedzy arytmetycznej.
  4. Wspólnie z uczniami wymyślamy i rozwiązujemy kolejne zagadki, dopasowując ich poziom trudności do możliwości i potrzeb uczniów.

  5. Zmieniamy „matematyczny obszar” zagadek i przechodzimy do geometrii. Każdy uczeń robi w ukryciu przed kolegami rysunek złożony z pięciu (sześciu) identycznych kwadracików łączących się wierzchołkami albo bokami — przykłady takich rysunków poniżej:



    Następnie kolejni uczniowie opisują, możliwie dokładnie, swój rysunek, nie pokazując go. Zadaniem pozostałych jest jego narysowanie. Ciąg dalszy może odbywać się w parach — dzieci opisują sobie nawzajem sporządzone rysunki i odtwarzają je posługując się tym opisem.

  6. Uczniowie pracują w parach lub całą grupą. Tym razem osoba (osoby), która ma odtworzyć zrobiony rysunek, np. analogiczny jak wcześniej, zadaje pytania jego autorowi. Mogą to być pytania dwojakiego rodzaju: albo tzw. pytania ogólne, czyli o odpowiedzi TAK albo NIE, albo pytania o ilość czego, dla których odpowiedzią jest liczba (np. Ile kwadracików jest w górnym rzędzie rysunku?). Zadaniem osoby zadającej pytania jest jak najdokładniejsze odtworzenie rysunku.