SCENARIUSZ 1

Anna Pregler


WITAMY PIKTOGRAMY
– CZYLI O ZAPISACH RYSUNKOWYCH I SYMBOLICZNYCH


Cele ogólne w szkole podstawowej:

  • przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyki, dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów;
  • myślenie matematyczne — umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
  • myślenie naukowe — umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empi- rycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
  • wszechstronne przygotowanie uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji.
  • kształtowanie u uczniów postaw sprzyjających ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takich jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsię- biorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.


Cela ogólne na I etapie kształcenia:

  • dążenie do ukształtowania systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV–VI szkoły podstawowej;
  • rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka;
  • kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości w poznawaniu otaczającego świata i w dążeniu do prawdy;
  • zapewnienie dziecku przyjaznych, bezpiecznych i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego, rozwijania samodzielności oraz odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie, ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej;
  • dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwarantowanie mu dostępu do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich.


Wymagania szczegółowe:

Uczeń:

  • klasy)kuje obiekty: tworzy kolekcje, np. zwierzęta, zabawki, rzeczy do ubrania;
  • rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy;
  • korzysta z informacji;
  • analizuje i interpretuje teksty kultury;
  • wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora graki, np. z gotowych

Pomoce:

Przebieg sytuacji dydaktycznej:

  1. Prezentujemy całej klasie zestaw piktogramów — na dużym stole z zestawionych ławek lub na podłodze. Czekamy na reakcję dzieci, na ich spontaniczne wypowiedzi i propozycje działań. Prowadzimy rozmowę z uczniami (lub uczniowie między sobą) zgodnie z ich stwierdzeniami, sugestiami, pytaniami. Staramy się sami nie odpowiadać na zadane pytania, ale pozwalamy innym dzieciom udzielać odpowiedzi, snuć przypuszczenia lub inspirujemy je do samodzielnego poszukiwania wyjaśnień. Jeżeli dzieci zaproponują jakieś działania inspirowane zestawem ikonek, zrealizujmy je zgodnie z ich propozycjami.
  2. Jeżeli dzieci nie zadały lub nie sformułowały, np. w trakcie prowadzonej przez siebie rozmowy, odpowiedzi na pytania poniższe pytania, zadajemy je:
    ✓ W czym są podobne te znaki do siebie?
    ✓ Czym się różnią te znaki od siebie?
    ✓ Gdzie ludzie posługują się znakami do przekazywania informacji?
    ✓ Jakie zalety mają znaki?
    ✓ Jakie wady mają znaki?
    ✓ Do czego można użyć znaków?
    Można doprecyzować to pytanie: Jak moglibyśmy użyć znaków do nauki i zabawy?

Komentarz I:
Wszystkie te pytania należą do kategorii pytań otwartych, stymulujących myślenie kreatywne.
Aby spełniły taką rolę należy pamiętać o następujących zasadach:

  • na pytanie otwarte można udzielić bardzo wielu poprawnych odpowiedzi, niepoprawne są jedynie odpowiedzi nie mające związku z pytaniem,
  • jeżeli mamy wątpliwości, dopytajmy dziecko, dlaczego tak odpowiedziało — bardzo często uzasadnienie odpowiedzi ujawnia jej oryginalność i pokazuje twórczy tok rozumowania ucznia,
  • aby pojawiło się wiele odpowiedzi, trzeba pozostawić dzieciom czas na ich udzielenie (nawet jeżeli przez chwilę nie padają żadne odpowiedzi, należy poczekać — z reguły po przerwie pojawiają się coraz ciekawsze, bardziej oryginalne odpowiedzi).

Komentarz II:
Jeżeli dzieci mają trudność z odpowiedzią na 2. pytanie możemy np. sięgnąć do podręczników, gdzie często pojawiają się znaki do oznaczenia różnych jego elementów, możemy zorganizować krótką wycieczkę po szkole, gdzie znajdują różne znaki, np. BHP, możemy wykorzystać prezentację ze znakami.

 

  1. Jeżeli wśród dziecięcych propozycji nie pojawiły się następujące działania, przeprowadźmy:

    3.1. Klasyfikowanie piktogramów (znaków) — prosimy dzieci o pogrupowanie znaków (w zależności od liczebności klasy dzieci mogą zrobić to wspólnie lub możemy podzielić je na grupy).
    Nie podajemy żadnych kryteriów klasyfikowania, dzieci powinny wypracować je same, podając propozycje, uzasadniając je, przekonując siebie nawzajem. Jeżeli dzieci pracowały w grupach, porównajmy efekty pracy obu grup. Jeżeli pracowały całą klasą, zastanówmy się, czy przedstawiony sposób pogrupowania znaków jest jedynym możliwym. Zaproponujmy poszukiwanie innych sposobów podziału.

    3.2. Przypisywanie znaczenia piktogramom (np. podpisywanie ich). Porównywanie propozycji, zastanawianie się, skąd się biorą różnice w rozumieniu znaków. Można wykorzystać prezentację w całości lub we fragmentach.

    3.3. Wyszukiwanie znaków w najbliższym otoczeniu — w klasie, w szkole. Poszukiwania można kontynuować jako zadanie domowe lub zadanie wykonywane podczas wyjścia, wycieczki lub wyjazdu.
    Możemy założyć klasową księgę znaków, w której będziemy notować efekty poszukiwań.

    3.4. Wyszukanie w Internecie lub w innym źródle informacji na temat piktogramów.

    3.5. Przedstawienie wybranego fragmentu otoczenia rysunkiem, a następnie zaprojektowanie jego piktogramu.

    3.6. Projektowanie znaków przydatnych w klasie, w szkole, w domu itp.